0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 a b c ć d e f 
g h i j k l ł n ń o ó p r s ś t u w y z ż ź 

Autor : Asnyk Adam


Tytul : ***Biogram***





Poeta, dramatopisarz, pseudonim \"El ...y\" i inne, ur. 11 IX 1838 r. w Kaliszu, zm. 2 VIII 1897 r. w Krakowie. Pochodzi?? z rodziny szlacheckiej. Studiowa?? w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Le??nictwa w Marymoncie (1856), w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie (1857-59) oraz na uniw. we Wroc??awiu (1859-60), Pary??u (1861) i Heidelbergu (1861-62). Bra?? udzia?? w ruchu spiskowym oraz w powstaniu styczniowym; 1864-67 przebywa?? za granicÄ?. W 1866 uzyska?? doktorat z filozofii w Heidelbergu. Po powrocie do kraju przebywa?? we Lwowie, a od 1870 w Krakowie. Od stycznia 1882 r. by?? wydawcÄ? krakowskiego dziennika \"Reforma\", przemianowanego w listopadzie tego?? roku na \"NowÄ? ReformÄ?\", kt??rej redaktorem odpowiedzialnym by?? od grudnia 1889 do stycznia 1895. Od 1884 by?? radnym miejskim w Krakowie. W 1889 zosta?? wybrany pos??em do galicyjskiego Sejmu Krajowego. W 1890 uczestniczy?? w sprowadzeniu z Pary??a proch??w Adama Mickiewicza. By?? jednym z organizator??w Towarzystwa Szko??y Ludowej w Krakowie (1882). Podejmowa?? wyprawy wysokog??rskie w Tatry. By?? jednym z pierwszych cz??onk??w Towarzystwa Tatrza??skiego.

Wiele podr????owa?? po Europie. W 1888 odby?? podr???? do W??och, na SycyliÄ?, MaltÄ? i p????nocne brzegi Afryki, zako??czonÄ? w Marsylii. W 1894 odby?? podr???? na Cejlon i do Indii. Pochowany na Ska??ce w Krakowie.

Wiersze og??asza?? w zbiorach pt. Poezje (1869, 1872, 1880, 1894). Tw??rczo??Ä? literackÄ? rozpoczÄ??? w latach 1864-65. Jego liryka w tym okresie by??a wyrazem rozterki duchowej poety, prze??ywajÄ?cego kryzys ??wiatopoglÄ?dowy, pog??Ä?biony klÄ?skÄ? narodowÄ?. PowstajÄ? wiersze pe??ne blu??nierstw (Odpowied??), buntu przeciw Stw??rcy i ustalonemu porzÄ?dkowi ??wiata (Julian Apostata), goryczy i zwÄ?tpienia (W zatoce Baja), krytycznego obrachunku z romantyzmem polityznym (Sen grob??w); obok nich utwory wyra??ajÄ?ce tÄ?sknotÄ? za \"si??Ä? ducha\", pragnienie odrodzenia \"duszy wsp????czesnej\" a?? do pokornego poddania siÄ? nakazom Chrystusowej nauki (Pod stopy krzy??a). Od ok. 1870 rozpoczÄ??? poszukiwanie w??asnej drogi tw??rczej: erotyki, wiersze oparte na motywach ludowych, liryka refleksyjna. W utworach Asnyka zaczÄ???a z czasem dominowaÄ? postawa epicka; w miejsce lirycznego obrazu ludzkich prze??yÄ? pojawi?? siÄ? zobiektywizowany, epicki obraz ??wiata, refleksja coraz czÄ???ciej zastÄ?puje komentarz liryczny. Najpe??niejszym wyrazem tej zintelektualizowanej poezji jest cykl 30 sonet??w Nad g??Ä?biami (1883-94), kt??ry przyni??s?? Asnykowi miano \"poety-filozofa\". W cyklu tym zawar?? poeta sw??j system filozoficzny, bÄ?dÄ?cy pr??bÄ? pogodzenia idealizmu z pozytywistycznym realizmem i scjentyzmem. Z tym ostatnim ??Ä?czy filozofiÄ? Asnyka praktycyzm my??lowy, uznanie osiÄ?gniÄ?Ä? wsp????czesnych nauk przyrodniczych oraz prawa powszechnego rozwoju. W przeciwie??stwie jednak do pozytywist??w nie wierzy w mo??liwo??Ä? empirycznego poznania rzeczywisto??ci. Rozum ludzki okazuje siÄ? bezradny w miarÄ? postÄ?pu wiedzy. Za??o??enia etyczne tego systemu g??oszÄ? obowiÄ?zek czynnego udzia??u jednostki w duchowym procesie dÄ???enia do powszechnej doskona??o??ci. Styl sonet??w okre??liÄ? nale??y mianem dyskursywnego; cechuje go intelektualizacja oraz abstrakcyjno??Ä? leksyki, brak rozbudowanych obraz??w, metafor, por??wna??.

W tw??rczo??ci Asnyka obecna jest stale nuta patriotyczna, g??oszÄ?ca wiarÄ? w si??Ä? narodu i mo??liwo??Ä? odzyskania wolno??ci, polemiczna wobec konserwatywnego programu ugody (W 25 rocznicÄ? powstania 1863 roku).

Motywem wielu jego utwor??w jest krajobraz g??rski, zw??aszcza tatrza??ski (Ranek w g??rach, Ko??cieliska, Noc nad WysokÄ?, Letni wiecz??r, Podczas burzy, Limba, Wodospad Siklawy, Giewont) oraz motywy morskie (Podr????ni, W zatoce Baja), sonety (\"Zmiennego bytu falo ty ruchliwa!...\"; \"Wieczne ciemno??ci! bezdenne otch??anie!...\" \"Na falach swoich toczy s??o??c miliony...\") oraz cykl Z obcych stron (1895), Toarmina, Noc na morzu - w drodze z Malty do Goletty, Na polach Kartagi, Pointe du Raz. 

\"G??ry i morze - pisa?? A. w li??cie do ojca 28 V 1874 - to jedyne uniwersalne lekarstwo na wszystkie ludzkie dolegliwo??ci, tam oddychajÄ?c ??wie??ym, wonnym powietrzem, pojÄ?c  siÄ?  widokiem ??wie??ej a wznios??ej natury mo??na   zapomnieÄ?  o  cierpieniach  i   troskach ...\".





-- 

Publikacja pobrana z serwisu www.poema.art.pl